Hoe is het leven op aarde ontstaan?

Er zijn op de wereld zo’n 1,5 miljoen diersoorten en bijna vierhonderdduizend plantensoorten bekend. Maar onder welke omstandigheden wist het eerste leven zich op onze planeet te ontwikkelen?

Simpele bacterie

De aarde ontstond 4,6 miljard jaar geleden, en de eerste honderden miljoenen jaren was het op onze planeet veel te heet voor leven. Bovendien troffen gigantische ruimtestenen, zoals kometen en planetoïden, de aarde vaak in die tijd. Ook niet bepaald fijn voor levende wezens natuurlijk.

Maar de oudste fossielen (resten van oud leven die bewaard zijn gebleven in gesteenten) die tot nu toe zijn gevonden, laten zien dat er zo’n 3,8 miljard jaar geleden al leven was. Dat waren veel simpelere bacteriën dan de bacteriën van nu, die zich in het water ontwikkelden.

Kralenkettingen

Hoe die eerste bacteriën ontstonden? Dat weten we niet precies. Wel zijn er heel veel ideeën over. De bekendste daarvan bedachten biologen al honderd jaar geleden. Die zeiden dat de stoffen waaruit bijna al het leven op aarde bestaat - denk aan koolstof, waterstof en zuurstof - naar elkaar toe zijn gedreven aan het oppervlak van de vroege oceanen.

Deze losse bouwstenen zouden met elkaar zijn gaan reageren doordat ze werden bestookt met zonlicht en bliksem. Zo vormden ze een soort kralenkettingen die steeds ingewikkelder werden. Daar zou dan uiteindelijk de eerste levensvorm op aarde uit zijn ontstaan.

Gigantische torens

Eind jaren zeventig duikt er een ander idee op. Tijdens een tocht op de Grote Oceaan worden zogenoemde black smokers ('zwarte rokers') ontdekt. Dat zijn gigantische torens op de bodem van de oceaan die wel een beetje lijken op schoorstenen. Hier krioelt het van de levende wezens.

Deze organismen hebben net als de wezens die we nu kennen energie nodig om te kunnen leven. Planten maken hun energie uit zonlicht, maar de wezentjes rond de schoorstenen halen die uit het binnenste van de aarde. Deze energie wordt onder de aardkorst gemaakt doordat koolstof, waterstof, zuurstof en andere stoffen waaruit wij bestaan met elkaar reageren.

Het kan dus ook zo zijn dat het leven in het water is ontstaan doordat deze stoffen op een gegeven moment uit de bodem van de oceaan naar buiten sijpelden en met elkaar die ingewikkelde kralenkettingen maakten.

Uit de ruimte

En dan is er nog een theorie dat de kralenkettingen waaruit het leven ontstond uit de ruimte komen. Hoe ze dan op aarde zijn beland? Door een ruimtesteen die ooit op de aarde insloeg, zo denken sommige mensen.

Genoeg ideeën dus, maar geen van die theorieën zijn ook echt bewezen. Het vroege leven blijft dus een raadsel.