Hoe worden nieuwe woorden bedacht?

Voor nieuwe dingen ontstaan vaak snel nieuwe woorden. Hoe worden die bedacht?

Aan elkaar geplakte woorden

'Je kunt op allerlei manieren nieuwe woorden maken', zegt Hans de Groot desgevraagd. En hij kan het weten. Hij werkt namelijk bij Van Dale, de maker van het Groot woordenboek van de Nederlandse taal.

'Het makkelijkst is om twee woorden aan elkaar te plakken', legt De Groot uit. 'Tegenwoordig is bijvoorbeeld het milieu vaak in het nieuws. Daarom krijg je veel nieuwe woorden daarmee: milieumaatregelen, milieuheffing, milieuwet... Als je twee bestaande woorden samenvoegt, heet dat een samenstelling.'

Geleend, vertaald of ingekort

'Je kunt ook woorden overnemen uit een andere taal', gaat De Groot verder. 'Tegenwoordig gebeurt dat vaak met Engelse termen, zoals computer of influencer.

Maar het Nederlands heeft ook veel woorden uit andere talen. Feliciteren en cadeau komen bijvoorbeeld uit het Frans. Dit soort woorden noemen we leenwoorden.'

En er zijn nog meer opties. Je kunt een buitenlands woord vertalen. (Zo komt het Nederlandse aanraakscherm van het Engelse touchscreen.) Je kunt een woord inkorten. (Zo komt info van informatie.) En je kunt een bestaand woord een nieuwe betekenis geven. (Zo betekende vet ooit alleen 'niet mager' maar nu ook 'heel cool'.)

Niet meteen in het woordenboek

'Je kunt dus heel makkelijk zelf een nieuw woord bedenken!' zegt De Groot enthousiast. 'Maar... zo'n woord komt niet meteen in het woordenboek. Dat gebeurt pas als de makers van het woordenboek zien dat het echt veel wordt gebruikt. Bijvoorbeeld in kranten en boeken, of op het internet en televisie.'