Waarom krijg je een ‘error’ van te veel prikkels?

Je hoort mensen weleens zeggen dat ze 'overprikkeld' zijn. Wat gebeurt er dan in hun hersenen?

Gefilterd en verwerkt

Je brein is een soort computer die alles om je heen analyseert. Daarbij gebruikt het alle zintuigen: je ogen zien beelden, je oren horen geluiden en muziek, je neus ruikt geuren, je tong proeft smaken en je huid voelt aanrakingen. Allemaal prikkels van buitenaf. Maar ook pijn, gedachten, gevoelens en emoties zijn prikkels; prikkels van binnenuit.

Je zintuigen zetten al die prikkels om in elektrische signalen. Die signalen worden als razendsnelle berichten naar je hersenen gestuurd. Daar worden ze gefilterd en verwerkt, zonder dat je het in de gaten hebt. Als je bijvoorbeeld iemand tegenkomt op straat, gaan er beelden naar het gedeelte van je hersenen dat gezichten ‘leest’. Een bekend gezicht herken je daardoor meteen.

Te veel prikkels

Maar soms komt er wel heel veel informatie tegelijk binnen. Bijvoorbeeld in een drukke winkelstraat met veel mensen, etalages, allerlei muziek en geuren. Meer dan je brein op dat moment kan verwerken. Je raakt overprikkeld.

De gevoeligheid voor prikkels en hoe je daarmee omgaat, is bij iedereen verschillend. In het bijzonder verwerken mensen met autisme informatie op een andere manier. Ze zijn niet alleen vaak overgevoelig voor die prikkels, ook hun informatie-filter werkt anders. Hun brein krijgt daardoor eerder last van een prikkel-overstroming. Op zo’n moment kunnen ze vastlopen in hun hoofd; hun computer krijgt eventjes een ‘error’.

De computer resetten

Overprikkeling is niet prettig! Geluiden kunnen harder klinken, licht kan fel lijken en aanrakingen kunnen vervelend aanvoelen. Vaak ben je moe en heb je hoofdpijn. Ook ben je sneller boos en geïrriteerd. Maar gelukkig: je kúnt je computer resetten - bijvoorbeeld door een rustig plekje op te zoeken of iets te doen wat je leuk vindt.