Waarom kijk je terug in de tijd als je naar de sterren kijkt?

Als je ’s avonds naar de sterren tuurt, kijk je niet alleen heel ver in de ruimte; je kijkt ook een heel stuk terug in de tijd. Hoe kan dat?

Lange reis

Je kunt sterren zien doordat ze licht uitstralen. Dat licht beweegt heel snel, met wel een miljard kilometer per uur, bij zo'n ster vandaan.

Ondanks die hoge snelheid doet het licht er best lang over om op aarde te komen. Dat komt doordat sterren heel ver weg staan: minstens tientallen biljoenen kilometers ver. Zelfs het licht van de dichtstbijzijnde ster buiten het zonnestelsel, Proxima Centauri, doet daardoor ruim vier jaar over zijn reis naar de aarde.

Als je naar Proxima Centauri kijkt, zie je dus het licht dat deze ster vier jaar geleden heeft uitgezonden. Daardoor zie je de ster zoals hij er vier jaar geleden uitzag. Je kijkt vier jaar terug in de tijd! En als je naar andere, verdere sterren kijkt, kijk je nog veel verder in het verleden.

Wat nu?

Je kunt daardoor nooit weten wat er nú op Proxima Centauri gebeurt. Misschien verandert de ster op dit moment wel van kleur, of vliegt er een ruimteschip met aliens voorbij. Daar komen we dan pas over vier jaar achter, als het licht dat de ster nu uitstraalt op aarde aankomt.

Andersom zouden die aliens bij Proxima Centauri ook niet kunnen zien wat wij nu aan het doen zijn. Want het licht dat wij uitzenden, doet er ook vier jaar over om daar te komen. Als de aliens nu een telescoop op de aarde richten, zien ze ons dus zoals we er vier jaar geleden uitzagen. Ze zien ons dan terwijl we nog midden in de coronapandemie zitten!

Terugkijken

Het licht van de zon heeft trouwens ruim acht minuten nodig om op aarde te komen, het licht van de maan iets meer dan een seconde. Als je naar de zon of de maan kijkt, kijk je dus ook een beetje terug in de tijd.

En eigenlijk geldt dat voor alles waar je je ogen op richt. Als je nu naar buiten kijkt, zie je de wereld zoals die er een fractie van een seconde geleden uitzag. Want hoe snel licht ook beweegt, het heeft altijd een klein beetje tijd nodig om van een voorwerp naar jou toe te bewegen.

We kunnen helaas niet naar het verleden reizen, maar we kijken dus wel de hele tijd naar het verleden!