Beantwoord door Yannick Fritschy
Hoofd & lijf, Techniek
Hoe werken 3D-plaatjes?
Ria, 77
Kijk eens goed naar het plaatje hieronder. De volledige afbeelding kun je hier bekijken. Zie je alleen een heleboel gekleurde stippen? Of zie je er ook iets anders uit tevoorschijn komen?
Klik hier voor de volledige afbeelding. Beeld: Fred Hsu via Wikimedia Commons (CC BY-SA 3.0 DEED)
Zo’n plaatje heet een autostereogram. Als je goed kijkt, kun je er een driedimensionaal beeld in zien. Terwijl het plaatje zelf gewoon tweedimensionaal is, oftewel plat. Hoe kun je dan toch diepte zien?
Staren op een speciale manier
Dat komt doordat in zo’n plaatje stiekem meerdere keren dezelfde afbeelding verstopt zit. Door alle gekleurde stippen eromheen zie je dat alleen niet. Er zijn ook autostereogrammen waarbij je wel gewoon meerdere keren dezelfde afbeelding naast elkaar ziet.
Die 2D-beelden kun je in je hersenen combineren tot één 3D-beeld. Daarvoor moet je op een speciale manier naar het plaatje staren. Je moet niet met je ogen focussen op het plaatje zelf, zoals je normaal doet, maar op een punt erachter. Je moet dus eigenlijk áchter je scherm proberen te kijken - of achter het papier, als je het plaatje hebt geprint. Er zijn trouwens ook autostereogrammen waarbij je juist moet focussen op een punt vóór de afbeelding.
Andere hoek
Als je deze truc goed uitvoert, kijk je met beide ogen naar een ander deel van het plaatje. Maar op het plaatje staat dezelfde afbeelding meerdere keren naast elkaar. Daarom zie je met beide ogen dezelfde afbeelding, maar onder een heel andere hoek.
En dat is precies hoe je normaal gesproken diepte ziet. Je ziet met beide ogen hetzelfde, maar onder een andere hoek. Hoe dichterbij iets is, hoe groter het verschil tussen die kijkhoeken. Op basis van dat verschil weten je hersenen of iets ver weg staat of dichtbij.
Hersenen foppen
Een autostereogram fopt je hersenen dus eigenlijk. Doordat je met beide ogen dezelfde afbeelding onder allerlei verschillende hoeken ziet, denken je hersenen dat je naar één driedimensionaal ding kijkt, terwijl het dus eigenlijk meerdere tweedimensionale dingen zijn.
Het duurt misschien even voor je dit kijktrucje onder de knie hebt. Maar als het is gelukt, gaat er een hele verborgen wereld voor je open. Bij het plaatje hierboven komt er dan bijvoorbeeld opeens een haai op je af!
