Gaan vissen dood als de bliksem inslaat op het water?

Tijdens een flinke onweersbui ben je maar wat blij als je binnen kunt schuilen. Vissen hebben die luxe natuurlijk niet. Wat gebeurt er met onze gevinde vrienden als de bliksem op het water inslaat?

Spanning opbouwen

Laten we starten met: wat is bliksem eigenlijk? Het is een elektrische vonk die overslaat. Dat gaat gepaard met een felle lichtflits en een luide donder.

Bliksem ontstaat in de wolken. Die zitten vol waterdeeltjes die langs elkaar heen wrijven. Door dat geschuur krijgen de deeltjes een elektrische lading: positief of negatief. De positieve deeltjes kruipen naar de bovenkant van de wolk. De negatieve deeltjes gaan naar de onderkant.

De aarde bevat zowel positieve als negatieve deeltjes. De negatieve deeltjes onderin de wolk trekken aan de positieve deeltjes in de aarde. Die kruipen daardoor omhoog naar het aardoppervlak, waardoor de grond positief geladen wordt.

De spanning bouwt op totdat de situatie niet meer houdbaar is. En dan, plots, slaat de bliksem in: een vonk slaat over van de negatieve onderkant van de wolk naar het positieve aardoppervlak.

In dit filmpje legt KNMI-meteoroloog Lone Mokkenstorm ook uit hoe bliksem ontstaat:

Onweer op zee

Op zee gebeurt hetzelfde. Positieve deeltjes kruipen in de zee naar boven, richting de negatieve wolk. Als de bliksem inslaat, raakt hij dus alleen het bóvenste laagje van het water: daar waar de positieve deeltjes zitten. De vissen die onder de gevarenzone zwemmen, worden niet geraakt.

Hoe diep moet je als vis zwemmen om de bliksem te vermijden? Een centimeter lijkt al genoeg, laat zeewetenschapper Mustafa Asfur uit Israël weten. ‘Daarnaast denk ik dat vissen vóór de blikseminslag voelen dat het elektrisch veld om ze heen verandert en wegzwemmen.’

Door de stress

Toch treft Asfur af en toe een dode vis aan tijdens zijn onderzoek naar blikseminslagen. ‘Maar dat komt niet door de bliksem zelf', zegt hij. Wanneer de vissen de luide donderklap horen, overlijden ze soms door de stress.