Waarom zie je soms dingen die niet kloppen?

Je kent ze wel: van die plaatjes waarop je iets denkt te zien wat er niet is. Overduidelijk scheve lijnen – die toch recht blijken te zijn als je er een liniaal langs legt:

Hoe kan het, dat zo’n plaatje je in de war kan maken? Je ogen zijn toch twee cameraatjes die de wereld om je heen heel precies vastleggen?

Nou, nee. Je ogen geven de informatie die ze binnenkrijgen door aan je hersenen. Die moeten daar dan chocola van zien te maken. Daarbij passen je hersenen allerlei vuistregels toe. En die regels pakken meestal goed uit, maar soms ook niet.

Neem onderstaand plaatje. Je zou zweren dat vakje B een stuk lichter is dan vakje A:

Toch zijn ze precies even grijs, zo laat dit plaatje zien:

Waarom je hersenen je dan vertellen dat er verschil tussen? Omdat vakje B zich in de schaduw bevindt van de pilaar rechts. En, zo weten je hersenen: schaduwen zorgen ervoor dat iets donkerder lijkt dan het is. Dus moet vakje B in werkelijkheid wel heel licht zijn, concluderen ze.

Of bekijk dit filmpje van een zwevende 'kubus'...

Zo zijn er nog tal van dit soort optische illusies. Soms kunnen wetenschappers prima uitleggen op welke manier ze ons foppen. Soms hebben ze nog geen idee. Maar weet dus dat je je ogen – of eigenlijk: je hersenen – niet altijd kunt vertrouwen.