Beantwoord door Rik Peters
Overig
Waarom gebruiken mensen verschillende klemtonen?
Marij, 54
Mensen in het zuiden van Nederland zeggen Kérkrade. Maar mensen in het noorden van Nederland zeggen Kerkráde. Waar komt dit verschil in klemtoon vandaan?
Woordklemtoon
‘De Nederlandse taal heeft woordklemtoon’, zegt Roeland van Hout, emeritus hoogleraar toegepaste taalkunde aan de Radboud Universiteit. ‘Dat is interessant, want niet alle talen hebben dat. In het Chinees komt bijvoorbeeld geen woordklemtoon voor.’
In het Nederlands kan de klemtoon bovendien belangrijk zijn. Soms zorgt een andere klemtoon zelfs voor een andere betekenis: vóórkomen is bijvoorbeeld iets anders dan voorkómen. Taalgebruikers letten daarom vaak goed op de klemtoon.
Foto: Rik Peters
Regels
‘Sommige talen hebben strenge regels voor de klemtoon’, zegt Van Hout. ‘In het Frans ligt de klemtoon bijvoorbeeld altijd op de laatste lettergreep van een woord. Maar het Nederlands heeft niet zulke heldere regels. In onze taal moet je eigenlijk gewoon weten waar de woordklemtoon hoort.’
Omdat er geen vaste regels zijn, kan het gebeuren dat mensen gaan afwijken van de norm. ‘Hierdoor kunnen regionale verschillen in uitspraak ontstaan’, zegt Van Hout. ‘Soms kun je die met nader onderzoek wel een beetje begrijpen, maar een echte verklaring lijkt er niet voor te zijn.’
