Kunnen dieren fantaseren?

Lekker wegdromen of nadenken over de toekomst. Het is leuk om te fantaseren. Maar kunnen dieren dat ook?

Plannen maken

‘Jazeker!’ zegt Jorg Massen. Aan de Universiteit Utrecht doet hij onderzoek naar het gedrag van dieren. ‘Natuurlijk weten we niet van alle dieren of ze kunnen fantaseren. Om dat te achterhalen, moet je immers heel veel onderzoek doen. Maar bij bepaalde diersoorten zijn er zeker aanwijzingen.’

Sommige dieren kunnen namelijk vooruitdenken. Ze maken plannen. Dat betekent dat ze een beeld vormen van hoe de toekomst eruit kan zien. En dat is een soort fantaseren.

Opeten of bewaren?

Voorbeeldje. In een bekend onderzoek lieten wetenschappers een paar westelijke struikgaaien afwisselend in twee ruimtes overnachten. In de eerste ruimte kregen de vogels altijd een ontbijt. In de tweede ruimte kregen ze nooit een ontbijt.

Soms ontvingen de struikgaaien voor het slapengaan wat extra eten, dat ze konden opeten óf bewaren. De vogels in de ruimte waar nooit een ontbijt kwam, bewaarden meer voedsel dan de vogels in de ruimte waar altijd een ontbijt kwam.

De vogels dachten dus na over hun toekomst. Ze wisten wanneer ze geen ontbijt gingen krijgen en bewaarden dan meer eten zodat ze geen honger zouden hebben. Oftewel: ze ‘fantaseerden‘ een plannetje!

Hoe diep?

‘Allerlei diersoorten maken dit soort plannen‘, vertelt Massen nog. ‘Maar onderzoekers weten niet precies hoe dat er in hun hoofden uitziet. Het is niet duidelijk hoe diep de gedachten van dieren zijn. Wel is duidelijk dat sommige dieren nadenken over de toekomst. En volgens mij mag je dat fantaseren noemen.’