Wiskunde & natuurkunde, Heelal & ruimtevaart

Hoe kunnen dingen zo verschillen als alles uit sterrenstof bestaat?

Veerle, 12

'De kosmos bevindt zich in ons', zei de beroemde Amerikaanse astronoom Carl Sagan ooit. 'Wij zijn sterrenspul.'

Maar als alles van sterrenspul, of sterrenstof, is gemaakt, vraagt Veerle zich af, hoe kan het dan dat alles om je heen een andere vorm, kleur en structuur heeft?

Hard of zacht?

Dat we uit sterrenspul bestaan, betekent niet dat wij, of de dingen om ons heen, maar één ingrediënt hebben. Er zijn meer dan honderd verschillende scheikundige elementen (waterstof, zuurstof, ijzer, uranium...) met allemaal verschillende eigenschappen. En die kun je ook nog eens op talloze manieren met elkaar combineren tot andere stofjes. En die hebben ook weer hun eigen eigenschappen.

Bovendien kunnen de atomen van één element op verschillende manieren gerangschikt zijn. Zo zijn diamant en grafiet (het zwarte spul dat in potloodstiften zit) allebei van koolstofatomen gemaakt. Toch is diamant het hardste bekende natuurlijke materiaal, terwijl grafiet juist heel zacht is.

Heelalstof

Wel klopt het dat een groot deel van de scheikundige elementen is ontstaan in sterren, of bij het ontploffen van sterren.

Supernova

Veel scheikundige elementen ontstaan als zware sterren exploderen als supernova. Illustratie: NASA/ESA/G. Bacon (STScI)

Andere elementen zijn al tijdens de oerknal ontstaan, of uit kosmische straling. We zijn dus inderdaad van sterrenstof gemaakt. Of misschien liever: uit heelalstof.

Beantwoord door Jean-Paul Keulen