Hoe kan er een worm in je hersenen kruipen?

Laatst was in het nieuws dat artsen een ‘levende worm van 8 centimeter’ hadden gevonden in de hersenen van een Australische vrouw.

In eerste instantie klaagde de vrouw over buikpijn en diarree. Later kreeg ze depressieve gevoelens en werd ze vergeetachtig. Niemand verwachtte tijdens de hersenoperatie een kronkelende worm aan te treffen. Hoe kwam die daar?

Levenscyclus

Om dat te kunnen begrijpen, moeten we terug naar de levenscyclus van zo’n worm. De gevonden worm is een rondworm die leeft als parasiet. Een parasiet is voor zijn voortplanting afhankelijk van een gastheer. Dat kan een hond zijn, een kat, een schaap... of een mens.

Via eitjes in poep van dieren – in dit geval een python - verspreidt de worm zich. Andere dieren krijgen deze eitjes dan binnen als ze besmet gras, groenten of fruit eten of aanraken.

Eenmaal in de darmen van een gastheer ontwikkelen deze eitjes zich tot larven die flinke buikpijn kunnen veroorzaken, zoals ook bij de Australische vrouw gebeurde. Vervolgens gaan deze larven via het bloed aan de wandel in het lichaam. Ze nestelen zich bijvoorbeeld in de longen, de lever, de spieren of zelfs de hersenen.

Bloed-hersenbarrière

Omdat onze hersenen zo belangrijk zijn, zijn ze normaal gesproken goed beschermd tegen giftige stoffen, schadelijke bacteriën en virussen, en parasieten. Die taak vervult een speciaal vlies: de bloed-hersenbarrière.

In sommige gevallen zijn parasieten deze barrière te slim af en dringen ze toch ons brein binnen. Daar hebben ze verschillende trucjes voor. Sommige parasieten hebben geleerd om zich dwars door cellen van de barrière heen te bewegen. Andere veroorzaken een ontsteking in de hersenen en verzwakken zo tijdelijk de barrière. En sommige soorten larven omzeilen de bloed-hersenbarrière door cellen van het centrale zenuwstelsel te infecteren. Zo kunnen ze rechtstreeks het brein binnendringen.

Verkeerde gastheer

Eenmaal op de plek van bestemming groeien de larven verder uit. De worm uit het nieuwsbericht was eigenlijk een uit de kluiten gewassen larve die toevallig in de verkeerde gastheer was beland. Om uit te kunnen groeien tot een volwassen worm moet ie toch echt terechtkomen in z’n hoofdgastheer: een python.